මන්ගා ඇරඹුම - Manga History I

" Man = Whimsical, Ga = Pictures " 

Manga කියන්නෙ Whimsical pictures. අපි අද දන්න විදියට කිව්වොත් japanese comics. 

ඒත් මේ manga හැදුණෙ කොහොමද ? ලෝකෙ මුල්ම manga ඇන්දෙ කවුද ? ඒවගෙ තිබුණෙ කොයිවගේ කතා ද ? මේ දේවල් ගැන තමයි ඔන්න මේ ලිපියෙන් කතා කරන්න යන්නෙ.

 චිත්‍ර කතාවේ මුතුන්මිත්තෝ 

ජපන් චිත්‍ර කතා වල ආරම්භය සිදු වුණේ කොහෙන්ද කියන එන ගැන එක එක මත තියනවා. ඒත් චිත්‍ර කතා වලට සමාන දෙයක් අපිට මුලින්ම හම්බෙන්නෙ 12 වෙනි සියවසෙන්. ඒ තමයි දකුණෙ ඉඳන් වමට ඇඳපු picture books, එහෙම නැත්නම් sketch books. හැබැයි අද අපි දකින manga වගේ මේ පින්තූර පොත් වල තිබ්බ චිත්‍ර එකිනෙකට සම්බන්ධයක් තිබ්බෙ නෑ. 

කතාවක් එක්කම එන පින්තූර පොත් මුලින්ම ඇති වෙන්නෙ Emakimono (handscroll) කියල චිත්‍ර කලාව නිසා. දිග හීනි තීරුවක් වගේ කඩදාසියක, දකුණෙ ඉඳන් වමට ඇඳපු චිත්‍ර කතා තමයි මේ. කතාව කියවන කෙනා වම් අතින් කඩදාසි රෝල දිග ඇරල කියවන ගමන් දකුණු අතින් ඒක ආපහු ඔතන්න ඕන.

Emakimono විදියට ඇඳපු පරණම චිත්‍ර කතා දෙකක් අපිට 12 වෙනි සියවසෙන් හම්බෙනවා. 

1) Shigisan Engi Emaki ( Legend of Mount Shigi Emaki ) 

මේකෙන් කියවෙන්නෙ ජපානයෙ Mount Shigi කියන පන්සල ගැන. මේ පන්සලේ ඉතිහාසය, එහෙ හිටපු ප්‍රසිද්ධ හාමුදුරුවන්ගෙ ජීවිත කතා, එතන සිදුවුණ ප්‍රාතිහාර්ය වගේම ඒ අවට ගම්මාන වල ජීවත් වෙන මිනිසුන්ගෙ ජීවිතය වගේ දේවල් තමයි මේ කතා වල තියෙන්නෙ. ගොඩක් ලස්සන සහ detailed චිත්‍ර ශෛලිය නිසා මේ කතා ගොඩක් ප්‍රසිද්ධ වෙලා තියනවා.

2) Chōjū-jinbutsu-giga (Animal-person Caricatures)

නමේ කියනවා වගේම මේ කතාවෙ තියෙන්නෙ මිනිස්සු විදියට හැසිරෙන සතුන්. ඒ කියන්නෙ අපි අද දකින ගොඩක් කාටුන් චරිත වගේ තමයි.

මේ කතා වල නිර්මාතෘ විදියට සැලකෙන්නෙ ඒ කාලෙ ප්‍රසිද්ධ හාමුදුරුනමක් වුණ Toba Sojo. තමන් එක්ක පන්සලේ ජීවත් වුණ අනිත් හාමුදුරුවරුන්ව තමයි Toba මේ කතා වල ගෙම්බෝ, හාවෝ, වඳුරෝ විදියට පෙන්නලා තියෙන්නෙ. 

මේ සත්ව චරිත ගොඩක් expressive මුහුණු එක්ක ඇඳල තියනවා වගේම අදටත් manga, anime වල භාවිතා වෙන speed lines එහෙමත් මේ කතා වල දකින්න ලැබෙනවා. අද වෙනකොට මේ scrolls ජපානෙ Kyoto සහ Tokyo කෞතුකාගාර වල ජාතික වස්තුවක් විදියට ප්‍රදර්ශනය කරලා තියනවා. 

Edo රාජ සමයෙදි (1603 -1867) අපිට දකින්න ලැබෙනවා ජපානයෙ පලවෙනි adult comic books විදියට සැලකෙන Kibyoshi. කහපාට කවරයක් එක්ක පිටු දහයෙ කලාප විදියටයි මේ පොත් ප්‍රකාශයට පත් වුණේ. හැම පිටුවකම එක ලොකු පින්තුරයක් ඇඳලා හිස් ඉඩවල් වල ඒකට අදාල කතා කොටස ලිවීම තමයි Kibyoshi නිර්මාණකරුවන් කලේ. Social and political humor මාතෘකා කරගෙන ලියපු මේ කතා ජනප්‍රිය වෙලා තිබ්බෙ කෙටි කාලයක් වුණාට, ඒ පොඩි කාලෙ ඇතුලත කලාප දහස් ගණනක් ප්‍රකාශයට පත් වෙලා තියනවා. 

ඉතින් මේ තමයි ජපන් චිත්‍ර කතා වලට අපිට හමුවෙන පරණම උදාහරණ. ඒත් මේ කාලෙ වෙනකොටත් "manga" කියන වචනය මේ කතා පොත් හඳුන්වන්න භාවිතා කරල තිබ්බෙ නෑ. 

'Manga' වචනයේ ආරම්භය 

" Manga " කියන වචනෙ මුලින්ම භාවිතයට එන්නෙ 18 වන සියවසේ. මුලින්ම manga විදියට හඳුන්වපු ප්‍රසිද්ධ නිර්මාණ විදියට, Santo Kyoden ගේ එදිනෙදා ජපන් ජීවිතය ගැන චිත්‍ර ඇතුළත් Shiji no yukikai, Aikawa Minwa ගෙ Manga Hyakujo (A sketchbook of one hundred women) වගේම Katshushika Hokusai ගේ ප්‍රසිද්ධ භූමි දර්ශන ඇතුලත් Hokusai's manga කියන පොත් හඳුන්වන්න පුලුවන්. 

හැබැයි අර මුලින්ම කිව්ව sketch books වගේම මේ චිත්‍ර පොත් එකකවත් කතාවක් තිබ්බෙ නෑ. ඒ වෙනුවට තිබුණෙ එකකට එකක් සම්බන්ධ නැති පින්තූර. Manga කියන වචනය ඇත්තම චිත්‍ර කතාවකට පාවිච්චි කරපු පලවෙනි කලාකරුවා තමයි Rakuten Kitazawa. 

Rakuten Kitazawa

මෙයාගෙ නිර්මාණ වලින් වර්තමාන manga ලෝකයට කොයිතරම් බලපෑමක් වෙලා තියනවද කිව්වොත් මෙයාව හඳුන්වන්නෙ Founding Father of Modern Manga කියලයි. එයා ගැන විස්තර මීලඟ කොටසින් ගේන්නම්.